Bài 20: TỪ SAU TRƯNG VƯƠNG ĐẾN TRƯỚC LÝ NAM ĐẾ
( tiếp theo)
1.Những chuyển biến về xã hội, văn hoá nước ta ở các thế kỷ I - VI
a.Những chuyển biến trong xã hội:
|
Thời kì Văn Lang- Âu Lạc
|
Thời kì bị đô hộ
|
|
Vua
(Hùng Vương, An Dương Vương)
|
Quan lại đô hộ
( của các triều đại phong kiến phương Bắc)
|
|
Quý tộc
|
Hào trưởng Địa chủ
(người Việt) (người Hán)
|
|
Nông dân công xã
|
Nông dân công xã
Nông dân lệ thuộc
|
|
Nô tì
|
Nô tì
|
b.Văn hoá:
-Chính quyền đô hộ mở trường học dạy chữ Hán tại các quận.
-Truyền vào nước ta Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo và những luật lệ, phong tục Hán.
- Tuy nhiên, nhân dân ta vẫn giữ được phong tục tập quán và tiếng nói của tổ tiên.
2.Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248)
a.Nguyên nhân:
-Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Ngô.
-Nhân dân không cam chịu bị áp bức, bóc lột nặng nề.
b.Diễn biến:
-Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hoá).
-Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp Giao Châu làm cho chính quyền đô hộ rất lo sợ.
-Vua Ngô sai Lục Dận đem 6000 quân đàn áp. Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng (Thanh Hoá)
Bà Triệu Thị Trinh (Tranh Đông Hồ)
c.Ý nghĩa: Tiêu biểu cho ý chí quyết tâm giành lại độc lập dân tộc.
C. Kết luận toàn bài: Sau thất bại của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán, nước ta lại bị phong kiến phương Bắc thống trị. Dưới ách thống trị tàn bạo của ngoại bang, nhân dân ta vẫn vươn lên tạo ra những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hoá để duy trì cuộc sống và nuôi dưỡng ý chi giành độc lập dận tộc.
Đền thờ Bà Triệu tại Hậu Lộc- Thanh Hóa
Củng cố:
Câu 1: Quan sát sơ đồ, em có nhận xét gì về sự chuyển biến xã hội ở nước ta?
Xã hội nước ta từ khi bị phong kiến phương Bắc thống trị lại tiếp tục phân hóa:
- Tầng lớp thống trị có địa vị và quyền lực cao nhất là bọn quan lại, địa chủ người Hán.
- Tầng lớp quý tộc người Âu Lạc bị mất quyền lực, trở thành những hào trường. Họ bị quan lại và địa chủ người Hán chèn ép, khinh rẻ nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng ở địa phương và có uy tín trong nhân dân.
- Nông dân công xã trước đây, bao gồm nông dân và thợ thủ công. Từ khi bị đô hộ, một số giàu lên, song cũng có người nợ nần túng thiếu (Do bị tước ruộng đất, bị tô thuế nặng), một số trở thành nô tì hoặc nông nô, nông dân lệ thuộc => số này gọi chung là tầng lớp nghèo.
Câu 2: Theo em, việc chính quyền đô hộ mở một số trường học ở nước ta nhằm mục đích gì?
Chính quyền đô hộ mở một số trường học ở nước ta nhằm mục đích:
- Tạo ra một tầng lớp người Việt nhằm phục vụ cho chính quyền đô hộ.
- Tuyên truyền luật lệ, phong tục tập quán của người Hán
- Tuyên truyền tôn giáo (Nho giáo, Đạo giáo) là công cụ phục vụ cho mục đích xâm lược của chúng.
Câu 3: Vì sao người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên?
Người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên là bởi vì:
- Trường học được mở chỉ có tầng lớp trên mới có tiền cho con em mình đi học, còn đại đa số nông dân lao động nghèo khổ, không có điều kiện, do vậy họ vẫn giữ được phong tục, tập quán, tiếng nói của tổ tiên.
- Phong tục tập quán và tiếng nói của tổ tiên đã được hình thành và xác định vững chắc từ lâu đời, nó trở thành đặc trưng riêng của người Việt, bản sắc dân tộc Việt và có sức sống bất diệt.
Câu 4: Lời tâu Tiết Tổng nói lên điều gì?
Thái thú Giao Chỉ là Tiết Tổng tâu lên vua: “Giao Chỉ…đất rộng, người nhiều, hiểm trở độc ác, dân xứ ấy dễ làm loạn, rất khó cai trị”.
Lời tâu của Tiết Tổng muốn nói rằng: do chính sách thống trị dã man, tàn bạo của chính quyền đô hộ, nhân dân ta căm thù quân đô hộ, không cam chịu áp bức, bóc lột đã nổi dậy ở nhiều nơi.