TUẦN 26
CHỦ ĐỀ : BÁC HỒ
Tiết 101 :
Văn bản: ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HỒ - Phạm Văn Đồng –
A. KIẾN THỨC:
- Giản dị là một trong những phẩm chất nổi bật và nhất quán trong lối sống Hồ Chí Minh.
- Sự hòa hợp, thống nhất giữa lối sống giản dị với đời sống tinh thần phong phú, phong thái ung dung tự tại và tư tưởng tình cảm cao đẹp của Bác.
B. NỘI DUNG HỌC TẬP :
I. Tìm hiểu chung văn bản.
1. Tác giả, tác phẩm:
a. Tác giả: Phạm Văn Đồng (1906-2000) – một cộng sự gần gũi của chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Là thủ tướng chính phủ trên ba mươi năm.
- Là nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng.
- Các tác phẩm có tư tưởng sâu sắc, tình cảm sôi nổi, lời văn trong sáng.
b. Tác phẩm:Trích từ diễn văn“Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc,lương tâm của thời đại” – đọc trong Lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh chủ tịch Hồ Chí Minh (1970).
2. Đọc và chú thích: Sgk.
3. Thể loại: Nghị luận chứng minh.
4. Bố cục: 2 phần.
+ Mở bài (đoạn 1,2): Nêu nhận xét chung về đức tính giản dị của Bác.
+ Thân bài (đoạn 3,4,5): Trình bày những biểu hiện cụ thể về đức tính giản dị của Bác
(Chứng minh sự giản dị của Bác).
II. Đọc – hiểu văn bản .
1. Nhận xét chung về đức tính giản dị của Bác:
- Điều rất quan trọng... là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ Tịch.
->Sử dụng quan hệ từ đối lập có tác dụng bổ sung cho nhau.
->Cách lập luận ngắn gọn, sâu sắc.
=>Bác Hồ vừa là bậc vĩ nhân lỗi lạc, phi thường vừa là người bình thường, rất gần gũi thân thương với mọi người.
=>Ngợi ca cuộc đời và phong cách sống cao đẹp của Bác.
2. Chứng minh sự giản dị của Bác:
a. Giản dị trong lối sống:
* Trong sinh hoạt, làm việc:
-Bữa cơm chỉ có vài ba món...
-Cái nhà sàn chỉ vẻn vẹn vài ba phòng...
-Bác suốt đời làm việc, suốt ngày làm việc, từ việc lớn... đến việc rất nhỏ...
-> Dẫn chứng chọn lọc, tiêu biểu, rất đời thường, gần gũi với mọi người nên dễ hiểu, dễ thuyết phục.
=> Bác là người giản dị trong sinh hoạt cũng như trong công việc.
*Trong quan hệ với mọi người:
- Viết thư cho một đồng chí.
- Nói chuyện với các cháu miền Nam.
- Đi thăm nhà tập thể của công nhân.
-- > Liệt kê những dẫn chứng tiêu biểu.
=>Thể hiện sự quan tâm, trân trọng và yêu quí tất cả mọi người.
b. Giản dị trong cách nói và viết:
- Không có gì quí hơn độc lập tự do.
-Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí ấy không bao giờ thay đổi.
Đây là những câu nói nổi tiếng của Bác, mọi người dân đều biết.
Có sức tập hợp, lôi cuốn, cảm hoá lòng người.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
- Có dẫn chứng cụ thể, lí lẽ bình luận sâu sắc, có sức thuyết phục.
- Lập luận theo trình tự hợp lí.
2. Ý nghĩa văn bản:
- Ca ngợi phẩm chất cao đẹp, đức tính giản dị của chủ tịch Hồ Chí Minh.
- Bài học về việc học tập, rèn luyện noi theo tấm gương của chủ tịch Hồ Chí Minh.
C. DẶN DÒ VỀ NHÀ:
- Sưu tầm 3 tác phẩm (thơ – văn) của Bác Hồ.
- Viết đoạn văn 6-8 câu nêu suy nghĩ của em về đức tính giản dị của BÁC HỒ.
……………………………………………………………………………….
Tiết 102 :
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
A. KIẾN THỨC:
- Nắm được khái niệm câu chủ động, câu bị động.
- Nắm được mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.
B. NỘI DUNG HỌC TẬP :
I. Câu chủ động và câu bị động:
* Ví dụ : Sgk/57
a. Mọi người / yêu mến em.
CN VN
Chủ ngữ thực hiện 1 hoạt động hướng đến người khác .
Là câu chủ động.
b. Em / được mọi người yêu mến.
CN VN
- Chủ ngữ được hoạt động của người khác hướng vào .
Là câu bị động.
* Ghi nhớ1: Sgk/57
II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:
* Ví dụ: Sgk/57.
- Chọn câu b: Em được mọi người yêu mến.
--> đảm bảo mối liên kết giữa các câu trong mạch chung của đoạn.
* Ghi nhớ 2: sgk/58
III. Luyện tập:
Trong hai đoạn văn, câu bị động là:
a. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
b. Tác giả "Mấy vần thơ" liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.
Trong các VD trên đây, tác giả chọn câu bị động nhằm tránh lặp lại kiểu câu đã dùng trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa các câu trong đoạn.
C. DẶN DÒ VỀ NHÀ:
- Đặt 5 câu chủ động, 5 câu bị động.
................................................................................................................................
TUẦN 26
Tiết 103 – 104 :
Tập làm văn: VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 5
VĂN LẬP LUẬN CHỨNG MINH
KIẾN THỨC:
Ôn tập về cách làm bài văn lập luận chứng minh, vận dụng kiến thức đó vào việc làm 1 bài văn lập luận chứng minh cụ thể.
Đề 1: Ít lâu nay, một số bạn trong lớp em có phần lơ là học tập. Em hãy viết một bài văn để thuyết phục bạn: Nếu khi còn trẻ ta không chịu khó học tập thì lớn lên sẽ chẳng làm được việc gì có ích!
Dàn ý
A. Mở bài:
- Dẫn dắt để giới thệu được tình hình của lớp (có nhiều bạn lơ là học tập).
- Đưa ra chân lí: Nếu khi trẻ ta không chịu khó học tập thì lớn lên ta sẽ chẳng làm được việc gì có ích.
B. Thân bài:
- Kể lại tình hình của lớp thời gian qua (tưởng tượng về chuyện có nhiều bạn lơ là học tập, say mê vào các trò chơi như: điện tử, cờ bạc, chat,…).
- Chứng minh cho các bạn thấy: nếu không chịu khó học tập từ khi còn trẻ, thì sẽ có nhiều cái hại:
+ Sẽ không có thời gian để bổ sung kiến thức.
+ Không có kiến thức để làm việc sau này.
+ Bị tụt hậu so với sự phát triển của xã hội nói chung.
+ Ảnh hưởng đến gia đình và xã hội sau này.
C. Kết bài: Khẳng định lại chân lí vừa nêu. Động viên các bạn tập trung vào việc học.
Đề 2: Hãy chứng minh rằng bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
Dàn ý
A. Mở bài:
- Nêu khái quát vai trò của rừng đối với cuộc sống của chúng ta.
- Khẳng định: bảo vệ rừng chính là bảo vệ cuộc sống.
B. Thân bài:
Chứng minh bảo vệ rừng là bảo vệ cuộc sống của chúng ta:
1. Nêu những ích lợi của rừng:
- Cung cấp không khí.
- Ngăn lũ lụt, lở đất.
- Cung cấp sản vật, hoa cỏ, gỗ,…
- Tạo lớp mùn cho đất.
2. Vì thế, bảo vệ rừng là bảo vệ cuốc sống của chúng ta, bởi:
- Nghĩa là chúng ta đang bảo vệ sự trong lành của sự sống.
- Nghĩa là chúng ta đang bảo vệ mình khỏi những thiên tai.
- Nghĩa là chúng ta đang gìn giữ cho những ích lợi lâu dài của cả cộng đồng.
C. Kết bài: Nêu trách nhiệm của bản thân và gửi thông điệp bảo vệ rừng đến mọi người.
Đề 3:Dân gian ta có câu tục ngữ: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng. Nhưng có bạn lại bảo: Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng. Em hãy viết một bài văn chứng minh thuyết phục bạn ấy theo ý kiến của em.
A. Mở bài:
- Khái quát nội dung câu tục ngữ.
- Giới thiệu câu tục ngữ.
- Nêu ý kiến của bạn nọ.
B. Thân bài:
1. Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ:
- Nghĩa đen.
- Nghĩa bóng.
- Ý nghĩa tổng quát của câu tục ngữ là gì?
2. Khẳng định tính đúng đắn của câu tục ngữ bằng việc đưa ra các dẫn chứng trong thực tế mà em biết.
3. Mở rộng câu tục ngữ.
- Câu tục ngữ là một chân lí nhưng còn mang tính cực đoan.
- Cũng có những trường hợp: Gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng.
- Câu tục ngữ chỉ đúng với những người luôn có ý thức học hỏi.
4. Về ý kiến mà bạn đã nêu, có thể khẳng định: ý kiến đó tuy có phần đúng nhưng không thể khẳng định tuyệt đối như vậy được.
C. Kết bài: Tán thành phần đúng trong ý kiến mà bạn nọ đã nêu. Nhưng cần khẳng định tính đúng đắn theo hướng thuận chiều của câu tục ngữ, bởi đó là một chân lí đã được thực tế chứng minh.
Đề 4: Hãy chứng minh rằng đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường sống.
1. Mở bài:
Trong những năm gần đây, môi trường sống bị ô nhiễm nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu.
Vấn đề bảo vệ môi trường đang được cả nhân loại quan tâm.
2. Thân bài:
- Môi trường là không gian sống của con người, động vật,...Bao gồm tất cả những gì xung quanh ta và được phân thành hai loại: môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo. Môi trường tự nhiên là các yếu tố thiên nhiên như không khí, nước, đất, rừng,... Là lá phổi xanh của Trái Đất, là những ngọn núi cao hùng vĩ, là ánh sáng rạng ngời,... Môi trường rất quan trọng đối với đời sống của mỗi người. Vì thế, chúng ta phải bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sức khỏe của chính mình.
- Nạn phá rừng, đốt rừng sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng như: núi bị sạt lở kéo theo đất đá, lũ bùn, lũ quét, lũ lụt… tàn phá nhà cửa, hoa màu, cướp đi mạng sống của con người và phá vỡ cân bằng sinh thái.
- Nạn đánh bắt trên sông, trên biển bằng những phương tiện nguy hiểm (thuốc nổ, điện, lưới quét…) làm cho nguồn thuỷ hải sản ngày càng cạn kiệt.
- Nền công nghiệp phát triển mạnh mẽ, nhà máy, xí nghiệp thải ra các khí độc hại làm ô nhiễm bầu khí quyển,...
- Ở thành thị: khí thải, nước thải, chất thải… không được xử lí kịp thời trở thành nguy cơ bung phát bệnh dịch. Ý thức bảo vệ môi trường của người dân còn kém,...
- Ở nông thôn: sự thiếu hiểu biết về khoa học kĩ thuật cũng gây ra những tác hại không nhỏ trong đời sống hằng ngày...
- Hiện nay, sự ô nhiễm môi trường đã đến mức báo động. Chúng ta nên bảo vệ môi trường bằng những hành động thiết thực. Không khí bị ô nhiễm thì cần phải có những biện pháp lọc không khí. Nguồn nước bị ô nhiễm thì phải bảo vệ và tiết kiệm nước. Rừng bị tàn phá thì phải trồng thêm cây. Tích cực tham gia các hoạt động phong trào như: Mùa hè xanh, Ngày chủ nhật,... Nếu mỗi người đóng góp một ít thì chẳng bao lâu môi trường sẽ ngày càng xanh tươi.
- Môi trường sống là rất quan trọng. Nếu không có môi trường thì sẽ không có chúng ta, không có sự sống. Nhưng đã có nó thì phải biết giữ gìn, bảo vệ. Chúng ta không nên có thêm hành động nào phá hoại môi trường. Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhặt nhất để hành tinh luôn xanh tươi.
3. Kết bài:
Mỗi người dân phải có ý thức bảo vệ môi trường...
Tuyên truyền, vận động mọi người hãy tích cực đóng góp vào việc giữ gìn ngôi nhà chung của thế giới.
Đề 5: Hãy chứng tỏ rằng Bác Hồ sống vô cùng giản dị, thanh bạch.
A. Mở bài:
- Giới thiệu tầm vóc của Bác Hồ và niềm yêu kính Bác của nhân dân.
- Giới thiệu lối sống giản dị, thanh bạch của Bác.
B. Thân bài:
- Chứng minh Bác có lối sống giản dị và thanh bạch.
- Tham khảo bài viết của Phạm Văn Đồng để xây dựng nên dàn ý.
C. Kết bài: Khẳng định lại những phẩm chất tốt đẹp của Bác Hồ. Những phẩm chất ấy đáng để chúng ta học tập, noi theo.
DẶN DÒ VỀ NHÀ:
LÀM ĐỀ 1 – VÀO TẬP BÀI TẬP.