HỌC SINH BẤM VÀO ĐÂY ĐỂ LAM BÀI TẬP.
CHỦ ĐỀ: NỘI TIẾT
I. Đặc điểm hệ nội tiết:
Tuyến nội tiết sản xuất hoocmon theo đường máu đến cơ quan tác động
II. Phân biệt tuyến nội tiết với tuyến ngoại tiết:
Tuyến nội tiết: chất tiết (hoocmon) ngấm thẳng vào máu đến thẳng cơ quan phản ứng. Ví dụ: tuyến yên, tụy, trên thận,…
Tuyến ngoại tiết: Chất tiết theo ống dẫn đến cơ quan tác động. Ví dụ: Tuyến mồ hôi, tuyến gan, tuyến nhờn,…
III. Hoocmon:
1) Tính chất của hoocmon:
- Tính đặc hiệu của hoocmon: Mỗi hoocmon chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan nhất định. Ví dụ: Insulin tuyến tụy tiết ra chỉ ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.
- Hoocmon có hoạt tính sinh học cao: chỉ với một lượng nhỏ cũng gây hiệu quả rõ rệt.
- Hoocmon không mang tính đặc trưng cho loài. Ví dụ: Dùng Insulin của bò để trị bệnh tiểu đườngtrên người.
2) Vai trò của hoocmon:
- Duy trì tính ổn định của môi trường trong,
Điều hòa các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.
TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP
I.Tuyến yên:
- Vị trí: Nằm trên nền sọ, vùng dưới đồi.
- Cấu tạo: phân thành 3 thùy: thùy trước, thùy sau và thùy giữa.
- Chức năng:
+ Tiết hoocmon kích thích hoạt động các tuyến nội tiết khác,
+ Tiết hoocmon ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, trao đổi glucozơ, chất khoáng, trao đổi nước và sự co thắt cơ trơn (tử cung).
II. Tuyến giáp:
- Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản,
- Chức năng:
+ Tiết hoocmon là tiroxin (TH, có thành phần là iốt) có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và chuyển hóa ở tế bào.
+ Tiết hoocmon canxitonin cùng với hoocmon của tuyến cận giáp tham gia điều hòa canxi và phot pho trong máu.
- Khi thiếu iốt trong khẩu phần thức ăn hàng ngày, tirôxin không tiết ra tuyến yên sẽ tiết hooc môn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến là nguyên nhân gây bệnh bướu cổ
- Bệnh Bazơđô do tuyến giáp hoạt động quá mạnh, tiết nhiều hoocmôn làm tăng cường độ TĐC, tăng tiêu dùng ôxy, nhịp tim tăng, người bệnh luôn ở trạng thái hồi hộp, căng thẳng, mất ngủ, sút cân
- Do hoạt động nên cũng gây bướu cổ, mắt lồi do tích nước(phù nề) ở các tổ chức sau cầu mắt
TUYẾN TUỴ VÀ TUYẾN TRÊN THẬN
I. Tuyến tụy:
- Tuyến tụy là một tuyến pha: vừa tiết dịch tiêu hóa (dịch tụy) vừa tiết hoocmon
- Chức năng nội tiết do đảo tụy thực hiện:
+ Tế bào α: tiết glucagôn làm tăng đường huyết
+ Tế bào β: tiết insulin làm giảm đường huyết.
=> Điều hòa lượng đường huyết ổn định để đảm bảo các quá trình sinh lí diễn ra bình thường.
II. Tuyến tên thận:
- Vị trí: một đôi nằm trên hai quả thận.
- Chức năng:
+ Phần vỏ:
· Lớp cầu tiết hoocmon điều hòa lượng muối Na, K trong máu,
· Lớp sợi: tiết hoocmon điều hòa đường huyết (tạo glucozơ từ protein, lipit)
· Lớp lưới: tiết hooc mon điều hòa các đặc tính sinh dục nam.
+ Phần tủy: tiết ađrênalin và noađrênalin điều hòa hoạt động tim mạch, góp phần cùng với glucagon điều chỉnh lượng đường huyết
TUYẾN SINH DỤC
I. Tinh hoàn và hoocmon sinh dục nam:
- Tinh hoàn:
+ Sinh sản tinh trùng.
+ Tiết hoocmon sinh dục nam testôstêron,
- Hooc mon testôstêron gây biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì của nam: moc lông, ria mép, lớn nhanh cao vượt, …
Dấu hiệu quan trọng đánh dấu tuổi dậy thì ở nam là: xuất tinh lần đầu.
II. Buồng trứng và hoocmon sinh dục nữ:
- Buồng trứng:
+ Sinh sản ra trứng,
+ Tiết hoocmôn sinh dục nữ ơstrôgen.
- Hooc môn ơstrôgen gây biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì của nữ.
Dấu hiệu quan trọng đánh dấu tuổi dậy thì ở nữ là: hành kinh lần đầu