TÌM HIỂU YẾU TỐ BIỂU CẢM TRONG VĂN NGHỊ LUẬN
I.Yếu tố biểu cảm trong văn Nghị luận
1.Bài tập:
a. BT:(SGK-T96)
Văn bản: “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”
* Nhận xét:
+) Từ ngữ biểu cảm mãnh liệt:
- Hỡi, muốn, phải, nhân nhượng, lấn tới, quan tâm, không, thà, chứ nhất định không chịu phải đứng lên, hễ là ai có, ai cũng phải…
+) Câu cảm thán
- Hỡi đồng bào và chiến sĩ toàn quốc!
- Hỡi đồng bào ,chúng ta phải đứng lên!
- Hỡi anh em binh sĩ...!
- Thắng lợi nhất định về dân tộc ta!
- Việt Nam độc lập và thống nhất muôn năm!
* kết luận:
- Bài văn NL cần có yếu tố biểu cảm. Yếu tố biểu cảm tác động mạnh đến tư tưởng tình cảm người đọc → tạo sức thuyết phục.
b.Bài tập 2:
* Kết luận: Người viết phải có cảm xúc chân thực trước điều mình viết, diễn tả bằng những câu văn có sức truyền cảm.
- Yếu tố biểu cảm cần đủ để không phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn.
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1: Yếu tố biểu cảm trong phần I (Thuế máu)
- Các từ ngữ giễu nhại: (con yêu bạn hiền, chiến sĩ bảo vệ...tên da đen bẩn thỉu, An Nam mít bẩn thỉu, giióng ngườ hạ đẳng...)
- Dùng h/ ả mỉa mai bằng giọng tuyên truyền của thực dân: ( Nhiều người bản sứ ... chứng kiến cảnh kì diệu của trò biểu diễn khoa học về phóng ngư lôi... thuỷ quái; một số khác bỏ xác tại các miền hoang vu thơ mộng vùng Ban -Căng..Tưới những vòng nguyệt quế... những chiếc gậy...
- Tác dụng:Thể hiện sự lên án, mỉa mai, chế nhạo, cười cợt, tạo hiệu quả châm biếm sâu cay. Vạch trần tội ác của bọn thực dân.
Bài tập 2:
- Tác giả phân tích điều hơn lẽ thiệt cho học trò, để họ thấy được tác hại của việc học vẹt học tủ. Người thầy ấy còn bộc bạch nỗi buồn, sự khổ tâm của một nhà giáo chân chính trước sự (xuống cấp) trong lối học văn và làm văn của những học sinh mà ông thật lòng yêu quý.
- Tác giả sử dụng yếu tố biểu cảm ở cả 3 mặt: Từ ngữ ,câu văn và giọng điệu lời văn
III.Hướng dẫn tự học
Tìm yếu tố biểu cảm trong các văn bản : Chiếu dời đô ( Lý Công Uẩn ) , Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn ),