TUẦN 29 – TIẾNG VIỆT - TIẾT 143, 144 -
ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT.
Giúp h/s:
Hệ thống hóa kiến thức về khởi ngữ, các thành phần biệt lập, về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý.
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập:
1. Khái niệm.
a. Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước CN.
+ Nêu lên đề tài nói đến trong câu.
+ Có thể thêm:( Về, đối với, còn) trước khởi ngữ.
b. Các thành phần biệt lập:
- Thành phần tình thái là phần được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
- Thành phần cảm thán là phần dùng để bộc lộ tâm lý của người nói
- Thành phần gọi đáp dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.
- Thành phần phụ chú bổ sung 1 số chi tiết cho nội dung chính của câu.
à Là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập.
2. Bài tập
* Bài tập 1:
|
Khởi ngữ
|
Thành phần biệt lập
|
|
Tình thái
|
Cảm thán
|
Gọi đáp
|
Phụ chú
|
|
Xây cái lăng ấy
|
Dường như
|
Vất vả quá!
|
Thưa ông
|
Những người con gái …nhìn ta như vậy
|
* Bài tập 2:
II. Liên kết câu, liên kết đoạn văn:
1. Khái niệm
* Về nội dung:
II. Liên kết câu, liên kết đoạn văn:
1. Khái niệm
* Về nội dung:
- Liên kết chủ đề: Các đoạn văn trong văn bản phải hướng vào chủ đề chung, các câu văn phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.
- Liên kết logic: trình tự các ý hợp lý theo một trình tự logic
* Liên kết hình thức:
- Lặp từ ngữ
- Phép thế
- Phép nối
- Phép đồng nghĩa.
- Phép trái nghĩa
- Phépliên tưởng.
2. Bài tập
|
|
Phép liên kết
|
|
Lặp từ ngữ
|
ĐN. TN. LT
|
P.Thế
|
P.Nối
|
|
Từ ngữ tương ứng
|
cô bé
|
|
- Nó (cô bé);
- Thế (bây giờ cao sang rồi…)
|
Nhưng
nhưng rồi, và
|
III. Nghĩa tường minh & hàm ý:
1. Khái niệm
- Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ trong câu.
- Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
2. Bài tập
* Bài tập 1: Chỉ ra hàm ý trong lời của người ăn mày:
- Địa ngục mới chính là nơi dành cho các ông bà nhà giàu
àKhông nên khinh thường những người nghèo khó hơn mình.
* Bài tập 2
VD a: Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp
à Đội bóng huyện chơi không hay
à Tôi không muốn bình luận về việc này.
- è Vi phạm phương châm quan hệ.
VD b: Tớ báo cho Chi rồi.
à Huệ chưa báo cho Nam và Tuấn.
à Huệ không muốn nhắc đến Nam và Tuấn
- è Vi phạm phương châm về lượng.
IV.Tự học có hướng dẫn:
1. Cho 2 ví dụ câu có khởi ngữ hoặc thành phần biệt lập
* Dặn dò: Soạn bài chương trình địa phương