Phần I: Văn bản
Bài 1: Tức cảnh Pác Bó.
Hồ Chí Minh
I - Đọc - hiểu chú thích
1-Tác giả: SGK
2- Tác phẩm:
- 2/ 1941 Bác Hồ trở về trực tiếp lãnh đạo CM trong nước
- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1. Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác - Bó.
Sáng ra bờ suối tối vào hang.
Suối Lê-nin (Pác Pó) với màu xanh ngọc bích. Ảnh: TTTXVN)
- Đối vế: Sáng ra bờ suối /Tối vào hang.
+ Đối thời gian: Sáng - tối.
+ Đối không gian: Suối - hang.
+ Đối hiện tượng: Ra - vào.
- Nhịp nhàng, thoải mái, phơi phới,
- Hoạt động đều đặn, thường xuyên, ung dung của con người gắn bó với thiên nhiên.
-> Cuộc sống hài hoà thư thái và có ý nghĩa của người CM luôn làm chủ hoàn cảnh.
Phía trong hang Cốc Bó, nơi Bác Hồ đã từng nghỉ ngơi và làm việc. (Ảnh: TTTXVN)
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
- Cuộc sống của Bác đạm bạc, kham khổ, thiếu thốn, khó khăn mà vẫn thư thái vui tươi say mê cuộc sống, hoà hợp với thiên nhiên.
- Vẫn sẵn sàng -> Chấp nhận cuộc sống gian khổ để đạt được mục tiêu tối cao --> Giải phóng dân tộc.
Bàn đá chông chênh dịch sử đảng
- Đối ý: Điều kiện làm việc tạm bợ / Nội dung công việc quan trọng, trang nghiêm.
- Đối thanh: Bằng (chông chênh) / trắc (dịch sử Đảng).
-> Khó khăn về vật chất không thể cản trở tinh thần CM, hoà hợp với thiên nhiên.
-> Con người CM yêu thiên nhiên, yêu công việc CM, luôn tìm thấy niềm vui, làm chủ cuộc sống, hoà hợp với thiên nhiên trong mọi hoàn cảnh
Bàn đá, nơi Bác Hồ ngồi làm việc trong thời gian Bác ở Pác Bó. (Ảnh: TTXVN)
2. Cảm nghĩ của Bác.
Cuộc đời CM thật là sang.
- Tính từ: “sang” -> sang trọng, giầu có về mặt tinh thần, lấy lý tưởng cứu nước làm lẽ sống. Không hề bị khó khăn thiếu thốn khuất phục. Cái sang của con người tự thấy mình hữu ích cho CM.
-> Bác sống lạc quan tin tưởng vào sự nghiệp CM . Hạnh phúc lấy lý tưởng cứu nước làm lẽ sống,
- Không phải thú ở ẩn lánh đời. Mà là thú được sống hoà hợp với thiên nhiên, làm CM cứu nước, hoà niềm vui thiên nhiên với niềm vui được làm CM
Tên gọi suối Lênin được Bác Hồ đặt khi Người đến Pác Bó tháng 2/1941. (Ảnh: TTXVN)
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật.
- Bài thơ ngắn gọn, hàm súc. Vùa mang đặc điểm cổ điển, truyền thống vừa có tính chất mới mẻ hiện đại.
- Lời thơ b/dị pha giọng vui đùa, hóm hỉnh
- Tạo đc tứ thơ độc đáo, bất ngờ thú vị và sâu sắc.
2. ý nghĩa: Bài thơ thể hiện cốt cách tinh thần HCM luôn tràn đầy niềm lạc quan, tin tưởng vào sự nghiệp CM
* Bài tập 1: Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.
* Bài tập 2: Nhận xét về giọng điệu chung của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác lại cảm thấy cuộc sống gian khổ thật là sang?